De vaststelling is alarmerend : uit een socio-economische enquête die in 2001 uitgevoerd werd door het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) blijkt dat het dak van een derde van de Belgische woningen niet thermisch geïsoleerd is. Bovendien is het zo dat daken verantwoordelijk zijn voor zo'n 20 % van de totale warmteverliezen bij individuele woningen, terwijl dit cijfer bij rijwoningen nog kan oplopen. Gelet op de alsmaar stijgende energieprijzen en de sociale rol die eenieder te spelen heeft bij de bestrijding van de klimaatopwarming, bestaat er een enorm verbeteringspotentieel. Dit geldt met name voor al wie zijn dak wenst te renoveren. Het dak moet immers niet alleen regendicht, maar ook correct geïsoleerd zijn. Daarenboven dient men naast het comfort van de gebruikers in de winter ook hun zomercomfort te waarborgen. De rol van de aannemer, die vaak als enige zijn klant adviseert, is in deze context van kapitaal belang.  

Keuze van het isolatiemateriaal

Tegenwoordig zijn er heel wat warmte-isolatiematerialen van diverse aard en vorm op de markt. Hun belangrijkste eigenschap is hun warmteweerstand (uitgedrukt in m²K/W), d.w.z. hun vermogen om de doorgang van warmte te beperken.

Vermits de meeste isolatiematerialen voornamelijk een invloed hebben op de warmteoverdracht door geleiding, is hun warmteweerstand R (m²K/W) recht evenredig met hun dikte d (m) en omgekeerd evenredig met de warmtegeleidingscoëfficiënt ? (W/mK) van de stof waaruit ze opgebouwd zijn : R = d/? (m²K/W).Dunne reflecterende producten (DRP)Zelfs bij een optimale plaatsing - d.w.z. gecombineerd met twee niet-geventileerde luchtspouwen van 2 cm dik (over een totale dikte van ? 5 tot 6 cm) - komen de prestaties van een DRP hoogstens overeen met deze van een traditionele isolatie (bv. minerale wol, geëxpandeerd polystyreen, ...?) met een equivalente dikte (4 tot 6 cm). Een DRP kan bijgevolg nooit alleen voldoen aan de thermische reglementeringen voor daken. Niet subsidiëren dus.

Keuze van de isolatiedikte

De totale warmteweerstand Rtot van een dak, ongeacht het plat of hellend is, wordt berekend door de warmteweerstand van de verschillende samenstellende lagen op te tellen bij de warmteovergangsweerstand aan het binnen- en het buitenoppervlak. De warmtedoorgangscoëfficiënt (U-waarde) van het dak is dan gelijk aan het omgekeerde van de totale warmteweerstand : U = 1/Rtot (W/m²K).

De gewestelijke thermische reglementeringen leggen voor de verschillende wanden van de gebouwschil (dak, buitenmuren, ?) Umax-waarden op die niet overschreden mogen worden. De toekenning van premies of fiscale voordelen in het geval van renovatiewerken wordt tevens gelinkt aan het respecteren van een minimale warmteweerstand. De keuze van een isolatiemateriaal zou bijgevolg moeten gebeuren aan de hand van zijn thermische prestaties, waarbij vooral de warmtegeleidingscoëfficiënt (?) van belang is. Deze laatste is immers bepalend voor de te voorziene isolatiedikte, een criterium dat doorgaans doorslaggevend is in het kader van renovatiewerken waarbij de beschikbare binnenruimte beperkt is.
De vereiste isolatiedikte wordt sterk beïnvloed door de positie van het isolatiemateriaal in het dak en de aanwezigheid van doorgaande mechanische bevestigingen of houten elementen die de isolatielaag op regelmatige afstanden onderbreken (bv. kepers). Dit geldt evenzeer voor het risico op bevochtiging onder normale gebruiksomstandigheden (bv. plat dak met omgekeerde isolatie). Bij wijze van voorbeeld zijn in tabel 3 de isolatiediktes opgenomen waarmee het mogelijk is te voldoen aan de huidige thermische reglementeringen.

Luchtdichtheid en uitvoering

Een goede thermische dakisolatie ? ongeacht de dakopbouw en de aard van het isolatiemateriaal ? is enkel mogelijk op voorwaarde dat ook de luchtdichtheid verzekerd is. Indien er koude buitenlucht of wind kan infiltreren in de dakopbouw, of indien deze door convectie warme binnenlucht doorlaat, worden de voordelen, geboden door de aangebrachte warmte-isolatie, immers grotendeels tenietgedaan. Om dit te vermijden, dient men de volgende principes te respecteren :

l de aanwezigheid van luchtlagen of lege ruimten in de dakopbouw moet tot een minimum beperkt worden om te vermijden dat er luchtcirculatie zou optreden

l men moet ervoor zorgen dat minstens één van de lagen van de dakopbouw luchtdicht is, door toe te zien op de goede aansluiting van de elementen waartussen onderbrekingen kunnen ontstaan (timmerwerk, gordingen, doorboringen, ?). Bij lichte constructies, zoals hellende daken waarvan de dakbedekking niet luchtdicht is, impliceert deze eis dat men uiterst zorgvuldig tewerk moet gaan bij de uitvoering van het dampscherm, dat gewoonlijk ook de luchtdichtheid moet waarborgen. In bepaalde gevallen kan het nuttig zijn te kiezen voor een capillair en/of zeer dampdoorlatend onderdak (bv. houtvezelplaten), teneinde het risico op afdruppelend condensatiewater te beperken.

Besluit en voorstel Groen!Bornem

Vandaag de dag zou de verandering van het klimaat niemand onverschillig mogen laten. Daken staan in deze context meer dan ooit in de belangstelling, vermits ze een uitgelezen ondergrond vormen voor allerhande zonnesystemen (zonnepanelen, fotovoltaïsche cellen,...). Opdat de hierdoor gegenereerde energie voordelig zou zijn, is het echter essentieel dat men eerst zorgt voor een vermindering van de energiebehoeften. De goedkoopste energie is immers deze die men niet gebruikt! Dat een overdaad aan isolatie niet schaadt, maar baat, is dus de boodschap voor al wie zijn dak wenst te renoveren. We hebben nog 800.00 huizen zonder dakisolatie in Vlaanderen en nog meer huizen zonder isolatie in de spouwmuur. Dat is gemiddeld 1 op 3 huizen in elke Vlaamse gemeente. 30 % van de energiefactuur gaat naar verwarming. Goed isoleren is dus heel belangrijk om de energiefactuur echt te doen dalen.

Voorstel 1

Om de inwoners van Bornem te helpen bij het isoleren van hun dak, stelt Groen!Bornem voor een premie te geven van 4 euro/m² aan wie minstens 18 cm dakisolatie plaatst of een R waarde van 3m²K/W haalt.

Voorstel 2

Voor wie een nieuw dak wil leggen is de premie voor de plaatsing van een winddicht onderdak ook 4 euro/m² Het moet dan wel om een tand en groef onderdak gaan.Dat isoleert veel beter dan het materiaal dat traditioneel door dakwerkers wordt gebruikt en er moet dan weer minder isolatie onder het dak om de waarde van 3m²K/W te halen.

Voorstel 3

Voor ons hoeft het geen 10 jaar te duren voor je mag isoleren na het bouwen van een woning voor je een premie krijgt van Eandis. Voor velen is het echter moeilijk de bomen door het bos van de subsidies en premies te zien. Dat leidt soms tot investeringen op het verkeerde moment.Daarom wil Groen!Bornem een energieloket of ambtenaar aanduiden die mensen daadwerkelijk raad geeft bij hun energiebesparende projecten. In het geval van Bornem en vele andere gemeenten lijkt de duurzaamheidsambtenaar de aangewezen persoon.

tom van bel

Groen!Bornem